Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (Κ.Ν.Σ.)

Ο εγκέφαλος

Ο εγκέφαλος χαρακτηρίζεται ως το σπουδαιότερο τμήμα του Κ.Ν.Σ.
Βρίσκεται μέσα στην κρανιακή κοιλότητα και περιβάλλεται από τρία υμενώδη περιβλήματα, τις μήνιγγες του εγκεφάλου. Εμφανίζει α) κάτω επιφάνεια, β) άνω επιφάνεια και γ) δύο πλάγιες επιφάνειες.
Η κάτω επιφάνεια είναι ανώμαλη κι έρχεται σε επαφή με τη βάση του κρανίου, παριστάνοντας το εκμαγείο της. Από την επιφάνεια αυτή αναδύονται ανά ζεύγη όλα τα εγκεφαλικά νεύρα, πλην του τροχιλιακού, που αναδύεται από τη ραχιαία επιφάνεια του εγκεφαλικού στελέχους. Η άνω επιφάνεια και οι δύο πλάγιες, είναι υπόκυρτες και έρχονται σε σχέση με το θόλο του κρανίου.
Μορφολογικά, ο εγκέφαλος διαιρείται σε πέντε μέρη: τον τελικό, το διάμεσο, το μέσο, τον οπίσθιο και τον έσχατο εγκέφαλο.
Επίσης, κατά μια άλλη διαίρεση, ο εγκέφαλος αποτελείται από τρία τμήματα: τα δύο ημισφαίρια, την παρεγκεφαλίδα και το στέλεχος του εγκεφάλου. Το στέλεχος από κάτω προς τα πάνω αποτελείται από τον προμήκη μυελό, τη γέφυρα, τα εγκεφαλικά σκέλη με το τετράδυμο πέταλο και τους οπτικούς θαλάμους.



ΤΕΛΙΚΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Παριστά το μεγαλύτερο τμήμα του εγκεφάλου και αποτελείται κυρίως από δύο ημισφαίρια που χωρίζονται ατελώς μεταξύ τους με μια επιμήκη σχισμή, μέσα στην οποία κατέρχεται η σκληρά μήνιγγα του εγκεφάλου, η οποία λέγεται δρέπανο. Τα ημισφαίρια χωρίζονται από την παρεγκεφαλίδα με μια εγκάρσια σχισμή του εγκεφάλου στην οποία εισέχει πτυχή της σκληράς μήνιγγας, το σκηνίδιο της παρεγκεφαλίδας.
Κάθε ημισφαίριο αποτελείται εξωτερικά από τη φαιά ουσία, το φλοιό, και εσωτερικά από τη λευκή ουσία μέσα στην οποία κατασκηνούν φαιές μάζες, οι πυρήνες του τελικού εγκεφάλου.
Κάθε ημισφαίριο εμφανίζει τρείς επιφάνειες (άνω, έξω και κάτω), τρία χείλη (έσω, έξω και άνω) και τρείς πόλους (το μετωπιαίο, τον ινιακό και τον κροταφικό)

Σπουδαία μορφολογικά γνωρίσματα των ημισφαιρίων είναι οι έλικες και οι αύλακες ή σχισμές αυτών.
Κάθε ημισφαίριο διακρίνεται σε δύο μέρη: στο ρινικό εγκέφαλο, ο οποίος είναι ελάχιστα ανεπτυγμένος στον άνθρωπο, και το χιτώνα ή νεοχιτώνιο. Αυτό διαιρείται με βαθιές αύλακες σε μικρότερες περιοχές, τους λοβούς. Οι λοβοί είναι: ο μετωπιαίος, ο βρεγματικός, ο ινιακός και ο κροταφικός, που είναι διατεταγμένοι λοξοειδώς, γύρω από ένα κεντρικό λοβό, τη νήσο του εγκεφάλου.
Σε κάθε ημισφαίριο υπάρχει σχισμοειδής κοιλότητα, η πλαγία κοιλία, που είναι από παντού κλειστή. Επικοινωνεί με την τρίτη κοιλία και επομένως, έμμεσα με την αντίστοιχη πλαγία κοιλία μέσα από το μεσοκοιλιακό τρήμα και είναι γεμάτη με εγκεφαλονωτιαίο υγρό.

ΔΙΑΜΕΣΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Αποτελείται από τους δύο οπτικούς θαλάμους, τον υποθάλαμο, τον επιθάλαμο, το μεταθάλαμο και την τρίτη ή μέση κοιλία.
Ο υποθάλαμος αποτελεί το έδαφος της τρίτης κοιλίας και παριστάνει μια από τις σπουδαιότερες περιοχές του εγκεφάλου, στην κάτω επιφάνεια της οποίας βρίσκεται η υπόφυση.
Οι οπτικοί θάλαμοι είναι δυο μεγάλα φαιά ωτοειδή ογκώματα, που αφορίζουν από τα πλάγια την τρίτη κοιλία. Ο μεταθάλαμος αποτελείται από δυο γονατώδη σώματα, το έξω (σταθμός της οπτικής οδού0 και το έσω (σταθμός της ακουστικής οδού). Στον επιθάλαμο βρίσκεται το κωνάριο, ή αλλιώς η επίφυση.

ΜΕΣΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Είναι ο μικρότερος από όλα τα τμήματα του εγκεφάλου και συνδέει τη γέφυρα και την παρεγκεφαλίδα με την υποθαλάμιο χώρα και τα εγκεφαλικά ημισφαίρια.
Αποτελείται από το τετράδυμο πέταλο, τα σκέλη του εγκεφάλου και τους βραχίονες του τετραδύμου. Το τετράδυμο πέταλο αποτελείται από τέσσερα μορφώματα, τα άνω διδύμια και τα κάτω διδύμια.
Επιπλέον, ο μέσος εγκέφαλος διαπερνάται από τον υδραγωγό του εγκεφάλου, ο οποίος συνδέει την τρίτη με την τέταρτη κοιλία.

ΟΠΙΣΘΙΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Αποτελείται από τη γέφυρα και την παρεγκεφαλίδα . Η γέφυρα είναι λευκό αποπλατυσμένο όγκωμα, ενώνεται προς τα εμπρός με τα εγκεφαλικά σκέλη, προς τα πίσω με τον προμήκη και στα πλάγια με την παρεγκεφαλίδα. Η πίσω επιφάνεια συμβάλλει στο σχηματισμό της τέταρτης κοιλίας.

ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΑ
Η παρεγκεφαλίδα παριστάνει όργανο αισθητικοκινητικό και ρυθμίζει την ισορροπία του σώματος, τη στατική και την κινητική. Δέχεται διεγέρσεις από το κινητικό σύστημα, το αιθουσιαίο όργανο και το φλοιό των ημισφαιρίων και εκπέμπει κινητικές ώσεις προς τους μυς, ρυθμίζοντας την ένταση και το χρόνο της συστολής τους, και προκαλεί αντίρροπες αντανακλαστικές κινήσεις, για τη διατήρηση της ισορροπίας του σώματος.
Η παρεγκεφαλίδα είναι το μεγαλύτερο τμήμα του οπισθίου και εσχάτου εγκεφάλου, βρίσκεται πίσω από τη γέφυρα και τον προμήκη και χωρίζεται από αυτά με την τέταρτη κοιλία . Αποτελείται από τρία κύρια μέρη: από δυο πλάγια, τα ημισφαίρια της παρεγκεφαλίδας και ένα μέσο το σκώληκα, ο οποίος συνδέει τα δυο ημισφαίρια, και διακρίνεται σε άνω και κάτω σκώληκα.

ΕΣΧΑΤΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Ο προμήκης μυελός παριστάνει ένα από τα σπουδαιότερα μέρη του εγκεφάλου, διότι κατά μήκος αυτού κατασκηνούν πολλοί αξιόλογοι πυρήνες, που αποτελούν κέντρα ύψιστης σημασίας από λειτουργικής άποψης. Έχει μήκος περίπου 2,5 με 3 εκ., εμφανίζει σχήμα κώνου αποπλατυσμένου από μπρος προς τα πίσω, του οποίου η βάση ενώνεται με τη γέφυρα και η κορυφή συνέχεται με το νωτιαίο μυελό. Διαπερνάται από τη συνέχεια του κεντρικού σωλήνα του νωτιαίου μυελού, ο οποίος κατά το άνω ημιμόριο του προμήκη ανευρυνόμενος, διανοίγεται στην τέταρτη κοιλία.
Η τέταρτη κοιλία βρίσκεται μπροστά από την παρεγκεφαλίδα και πίσω από τη γέφυρα και την άνω μοίρα του προμήκους μυελού. Η άνω μοίρα αυτής μεταπίπτει μεταξύ γέφυρας και παρεγκεφαλίδας, η δε κάτω μοίρα βρίσκεται μέσα στη διευρυμένη άνω μοίρα του προμήκη, επικοινωνούσα πιο κάτω με τον κεντρικό σωλήνα του νωτιαίου μυελού.

ΟΙ ΜΗΝΙΓΓΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
Οι μήνιγγες του εγκεφάλου, διακρίνονται από έξω προς τα μέσα στην σκληρά, την αραχνοειδή και την χοριοειδή μήνιγγα. Η σκληρά συνιστάται από δυο πέταλα, από τα οποία το έξω αποτελεί συγχρόνως το έσω περιόστεο των οστών του κρανίου. Η αραχνοειδής είναι λεπτή διαφανής και χωρίς αγγεία, χωρίζεται δε από τη σκληρά με τον υποσκληρίδιο χώρο και από τη χοριοειδή με τον υπαραχνοειδή χώρο, ο οποίος πληρούται με εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Η χοριοειδής είναι λεπτή και αγγειοβριθής και καταδύεται μέσα στις αύλακες και στις σχισμές του εγκεφάλου.

ΕΓΚΕΦΑΛΟΝΩΤΙΑΙΟ ΥΓΡΟ
Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό πληρεί τον υπαραχνοειδή χώρο του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, καθώς και τις κοιλότητες του Κ.Ν.Σ.. Είναι υγρό άχρωμο, διαφανές, ελαφρώς αλκαλικής αντίδρασης και ειδικού βάρους 1006 έως 1008, καθώς το ποσόν του ποικίλει. Σε ενήλικα ανέρχεται περίπου στα 146 γρ., εκ των οποίων τα 36 γρ., βρίσκονται μέσα στις κοιλίες. Βρίσκεται υπό πίεση, η οποία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη σε παθολογικές καταστάσεις, γι’ αυτό και εύκολα αναβλύζει στις παρακεντήσεις, παράγεται διαρκώς από τα χοριοειδή πλέγματα μέσα στις κοιλίες του εγκεφάλου και αποχετεύεται επίσης διαρκώς στη λεμφική και φλεβική κυκλοφορία

Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό χρησιμεύει: α) για να αποχετεύει τα επιβλαβή προϊόντα της ανταλλαγής της ύλης, από το κεντρικό νευρικό σύστημα και β) για να προασπίζει το Κ.Ν.Σ. από μηχανικές επιδράσεις (εξωτερικές πλήξεις, ώσεις από την καρδιά και τα αγγεία κλπ.). Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, τέλος, μπορούμε να το εξετάσουμε περιλαμβάνοντας το, είτε με την υπινιακή παρακέντηση, είτε με την οσφυονωτιαία παρακέντηση.

ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
ΑΡΤΗΡΙΕΣ:
Οι αρτηρίες του εγκεφάλου είναι η πρόσθια, μέση και οπίσθια εγκεφαλική, η οπίσθια αναστομωτική, οι χωριοειδής, η σπονδυλική και η βασική.
ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Ή ΕΞΑΓΩΝΟ ΤΟΥ Willis:
Βρίσκεται στην περιοχή του υποθαλάμου, τον οποίο περιβάλλει σα στεφάνι. Στο σχηματισμό του συμβάλλουν η πρόσθια αναστομωτική αρτηρία, οι πρόσθιες εγκεφαλικές αρτηρίες, οι οπίσθιες αναστομωτικές αρτηρίες και οι οπίσθιες εγκεφαλικές αρτηρίες. Με την ευρύτατη αυτή αναστόμωση των εγκεφαλικών αρτηριών, εξασφαλίζεται και ρυθμίζεται η καλή κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο.
ΦΛΕΒΕΣ:
Οι φλέβες του εγκεφάλου στερούνται βαλβίδων, ενώ το τοίχωμα τους είναι λεπτότατο. Σε αντίθεση με τις περισσότερες φλέβες του σώματος δεν συνοδεύουν τις αντίστοιχες αρτηρίες, αλλά ακολουθούν ιδιαίτερη οδό, διατιτραίνοντας τελικά τη σκληρά μήνιγγα, εκβάλλοντας στους φλεβώδεις κόλπους της. Οι εγκεφαλικές φλέβες διαιρούνται στις «επιπολής» και τις «εν τω βάθει», οι οποίες αθροίζονται στη μεγάλη φλέβα του εγκεφάλου.
ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ
Ο νωτιαίος μυελός παριστάνει την προς τα κάτω συνέχεια του εγκεφάλου. Βρίσκεται μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα, καταλαμβάνοντας τα δυο άνω τριτημόρια αυτού. Το μήκος του ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 45 εκ,. το δε βάρος του σε 30 γρ. και η σύσταση του είναι συμπαγέστερη από τον εγκέφαλο. Περιβάλλεται με τις ίδιες μήνιγγες, όπως ο εγκέφαλος. Το κάτω άκρο αυτού, που λέγεται μυελικός κώνος, αντιστοιχεί στον 1 και 2 οσφυϊκό σπόνδυλο. Μετά ατροφεί και μεταπίπτει στο τελικό νημάτιο.
Στηρίξεις:
Ο νωτιαίος μυελός στηρίζεται: α) από τον ακίνητο εγκέφαλο (προμήκης), β) από το τελικό νημάτιο, που προσφύεται στον κόκκυγα, γ) από τις ρίζες των νωτιαίων νεύρων, που πορεύονται μέσα στα μεσοσπονδύλια τρήματα και δ) από τον οδοντωτό σύνδεσμο.

Μορφολογία του νωτιαίου μυελού (ΝΜ):
Η αυχενική και οσφυϊκή μοίρα είναι παχύτερες και σχηματίζουν το αυχενικό και οσφυϊκό όγκωμα, από τα οποία εκφύονται τα νεύρα για τα άνω και κάτω άκρα. Επιπλέον, στην εξωτερική επιφάνεια παρατηρούνται επιμήκεις αύλακες, από τις οποίες αφορίζονται οι δέσμες του νωτιαίου μυελού. Οι αύλακες είναι τέσσερις: η πρόσθια και οπίσθια μέση αύλακα, και η πρόσθια και οπίσθια πάγια αύλακα. Οι τρείς δέσμες που αφορίζονται από αυτές είναι: η πρόσθια, η οπίσθια και η πλάγια και από τις δυο πλευρές.
Από τα πλάγια του νωτιαίου μυελού εκπορεύονται κατά ζεύγη τα νωτιαία νεύρα, καθ’ ένα από τα οποία εμφανίζει δυο ρίζες, την πρόσθια (κινητική) και την οπίσθια (αισθητική). Αν φέρουμε νοητά οριζόντια επίπεδα από τα άρριζα τμήματα του νωτιαίου μυελού, τον χωρίζουμε στα νευροτόμια, από τα οποία εξέρχεται ένα ζεύγος νωτιαίων νεύρων από κάθε νευροτόμιο
Εξετάζοντας το νωτιαίο μυελό σε εγκάρσια διατομή, παρατηρούμε ότι αποτελείται εξωτερικά από λευκή ουσία, εσωτερικά από φαιά ουσία και διαπερνάται κατά μήκος από τον κεντρικό σωλήνα, που παριστάνει την προς τα κάτω συνέχεια της τέταρτης κοιλίας του εγκεφάλου. Η λευκή ουσία αποτελείται από τρείς δέσμες του νωτιαίου μυελού. Η φαιά ουσία εμφανίζει σε εγκάρσια διατομή, σχήμα χρυσαλλίδος, ή του γράμματος Η, του οποίου τα επιμήκη σκέλη λέγονται φαιές στήλες και το εγκάρσιο σκέλος φαιός σύνδεσμος.
Τέλος, ο κεντρικός σωλήνας διαπερνά κατά μήκος το νωτιαίο μυελό, εκτείνεται μέχρι το τελικό νημάτιο και περιέχει εγκεφαλονωτιαίο υγρό

Συνέχεια εδώ....http://ypotonia.blogspot.gr/2012/04/blog-post_3859.html#more


Το κείμενο αυτό είναι μέρος μιας πολύ αξιόλογης πτυχιακής εργασίας με τίτλο -"Αξιολόγηση και θεραπευτική παρέμβαση σε βρέφη με υποτονία και υπερτονία "- Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας -- Τμήμα Φυσιοθεραπείας, 2009 από τον Καχριμανίδη Χρήστο.

Επειδή η εργασία ηταν πολύ μεγάλη την δημοσίευσα τμηματικά. Μπορείτε να δείτε συνοπτικά τους τίτλους των θεμάτων και τις παραπομπές τους εδώ